Werken op de dag van de verkiezingen.

Op zondag 13 oktober vinden de gemeenteraads- en provincieraadsverkiezingen plaats.

Werknemers die op die dag werken kunnen moeilijkheden ondervinden om te gaan stemmen of om te zetelen in een stem- of telbureau.

Wij zetten de verschillende mogelijke scenario’s voor Vlaanderen op een rij.

Stemrecht in Vlaanderen en stemplicht in Brussel en Wallonië:

De organisatie en werking van de provinciale en gemeentelijke verkiezingen is een gewestelijke materie.

In Vlaanderen werd beslist om de stemplicht af te schaffen voor de lokale en provinciale verkiezingen vanaf 2024. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, het Waalse Gewest en de Duitstalige gemeenschap geldt er daarentegen nog steeds stemplicht voor deze verkiezingen.

Belangrijk: zowel in het geval van stemrecht als in het geval van stemplicht behoudt elke kiezer het recht om ofwel persoonlijk, ofwel bij volmacht te gaan stemmen.  Dus ook al is de stemplicht afgeschaft in Vlaanderen, toch kunnen werkgevers hun werknemers niet verhinderen om hun stemrecht uit te oefenen.

Mogelijkheden:

Als een werknemer moet werken op de dag van de verkiezingen, beschikt hij over de volgende mogelijkheden:

-Zelf gaan stemmen

De wet voorziet dat de werkgever verplicht is om de werknemer de nodige tijd te geven om zijn burgerlijke verplichtingen te vervullen.

De werknemer spreekt op voorhand met zijn werkgever af wat hij zal doen. 

Indien de werknemer niet kan gaan stemmen vóór of na zijn arbeidsprestaties, moet hij de toestemming kunnen vragen om het werk te verlaten om zijn stemplicht te vervullen.

Ofwel neemt hij – mits akkoord van de werkgever - een ganse dag vakantie, ofwel krijgt hij voor een korte periode een toegestane afwezigheid om zijn stem te gaan uitbrengen. 

-Stemmen bij volmacht

Een werknemer kan stemmen bij volmacht; op het volmachtformulier vermeldt de werkgever dat de aanwezigheid van de werknemer op het werk vereist is.

De werknemer kan dan een volmacht geven aan elke kiesgerechtigde (een band van bloed- of aanverwantschap is hierbij niet vereist).

Dit formulier is gratis verkrijgbaar bij de gemeente waar de werknemer woont of het kan gedownload worden op volgende website van Vlaanderen: https://www.vlaanderen.be/vlaanderen-kiest/stemmen/naar-de-stembus/volmacht

-Zelf geen stem uitbrengen en ook geen gebruik maken van het stemmen bij volmacht

 

Wat met het loon?

De werknemer kan geen recht op loon inroepen voor de tijd waarop hij zijn stem gaat uitbrengen.

Zetelen in een stem- of telbureau

De werknemer die wordt opgeroepen om als voorzitter, bijzitter of secretaris te zetelen in een stem- of telbureau heeft het recht om afwezig te zijn van het werk.

De volgende bijzitters mogen – met behoud van loon - gedurende de nodige tijd afwezig zijn onder de vorm van klein verlet:

 -bijzitter in een hoofdstembureau of in een enig stembureau bij provincieraads- en gemeenteraadsverkiezingen.

-bijzitter in een hoofdstembureau voor stemopneming bij provincieraads- en gemeenteraadsverkiezingen (met een maximum van 5 dagen).

Volgende personen genieten niet van dit voordeel. Hun afwezigheid op het werk wordt dus niet vergoed:

-de voorzitter en de secretaris van de stembureaus en de bureaus voor stemopneming.

-de bijzitters in de secundaire stembureaus en de secundaire bureaus voor stemopneming.

Opmerking: een werknemer kan vrijgesteld worden van zetelen in een stem- of telbureau als hij een wettige reden heeft. Dit begrip is niet wettelijk gedefinieerd en zal dus in elk concreet geval beoordeeld worden door de voorzitters van de stembureaus. De bijzitters kunnen steeds gegronde beroepsredenen inroepen. Deze redenen moeten wel geattesteerd worden door hun werkgever.